کرسی آزاد اندیشی: بدعت‌های نوظهور؛ از مسامحه تا مقابله!
#آذربایجان_غربی
#آذربایجان_غربی_مدرسه_الزهراءس_شاهین_دژ
#کرسی_آزاداندیشی
موضوع کرسی آزاد اندیشی: بدعت‌های نوظهور؛ از مسامحه تا مقابله! تاریخ: 1397/11/24
استان: آذربایجان غربی مدرسه علمیه: الزهراء شهرستان: شاهین‌دژ استاد ارائه کننده: حجت الاسلام امامی
استاد منتقد: حجت الاسلام ایمانی داور: حجت الاسلام همتی
چکیده نظرات استاد ارائه کننده بحث :
بدعت به هر شکل و نوعی حرام است. از دیدگاه اندیشمندان اسلامی عملی دارای بدعت است که 1. اصل و اساسی در شریعت نداشته باشد و طریق شرعی محسوب شود. 2. بدعت به دو دسته شایسته و ناشایسته تقسیم می‌گردد.(از دیدگاه اهل تسنن) مانند ازدواج موقت و نماز تراویح که توسط خلیفه دوم با عنوان بدعت شایسته معرفی گردیده است. 3. هر پدیده‌ای که بعد از پیامبر به وجود آمده است بدعت محسوب می‌گردد.
نظریه اول مورد قبول تشیع و تسنن است.
اما در مورد برخی از مواردی که نام بدعت بر آن نهاده‌اند باید گفت که:
در زمان اهل بیت علیهم السلام عزاداری می‌کردند؛ ولی زنجیر زنی نبود، با توجه به اینکه دنیا در حال پیشروی بوده، امکانات و تجهیزات مختلفی ایجاد شده است. به جات می‌توان گفت زنجیرزنی که الان در عزاداری‌ها مرسوم شده پدیده‌ای نوظهور اس، نه بدعت.
تعدادی از متدینین به نیت امام حسین علیه السلام پیاده‌روی برگزار می‌کنند، و مراجع تقلید و علمای بزرگوار نیز ایرادی بر آن وارد نکرده‌اند، چه اشکالی دارد؟
بنابراین هیچکدام از این اعمال (مانند قمه‌زنی، پیاده‌روی، زنجیرزنی و …) تا زمانی که موجب وهن مذهب نگردد اشکالی ندارد و بدعت محسوب نمی‌گردد.
چکیده نظرات استاد منتقد:
سنت در منابع دینی به معنای 1. در مقابل فریضه به معنای استحباب؛ 2. منبعی برای استنباط احکام (فعل، قول و تقریر معصوم)؛ 3. روش مطلوب
معنای سوم سنت در مقابل بدعت می‌باشد، بدعت یک نوع تصرفی در دین است به نحو کاست یا افزودن؛ بدعت با نوآوری تفاوت دارد؛ هر ابزار یا شیوه‌ای که برای بهره‌گیری از سنت یا دستورات دین استفاده کنیم، نوآوری نام دارد.
واژگان در شرایط اجتماعی پدید می‌آیند، و دارای معنا و مفهوم می‌شوند؛ خود شرایط اجتماعی و علمی اثرگذار در معنا و مفهوم واژگان هستند، اسلام دین میانه‌روی و اعتدال است. اگر برخود افراطی یا تفریطی داشته باشیم، بدعت محسوب می‌گردد.
رسالت ما طلاب تنویر افکار است، شاید یک بحثی را صدا و سیما تبلیغ کند یا فلان اداره انجام دهد و … این حجیت برای ما نیست؛ اشکال ما ایراد شکلی و قالبی است نه محتوایی.
مانند پیاده‌روی اربعین؛ که در روایات ذکر شده: بافضیلت‌ترین اعمال آن است که با سختی انجام گیرد. یقینا پیاده رفتن به زیارت امام حسین با سفر هوایی یکی نیست، جابر عبدالله انصاری اولین زائر اربعین پیاده مشرف شدند.
بحث دهه‌های پی در پی دهه صادقیه، باقریه و … که مربوط به ائمه معصومین علیهم السلام است، پرچم گردانی که به صورت رقابتی بین قم و مشهد برقرار است و مراسم استقبال از محرم، در کجای منابع دینی وارد شده است، در حالی که دهه ولایت که توصیه شده را مورد توجه قرار نمی‌دهیم.
نتایج دیدگاه موافق:
وقتی اشکال محتوایی نیست پس بدعت محسوب نمی‌گردد. بعضی از مواقع ما سنت را با آداب و رسوم یکی می‌دانیم و غلط است، در سنت ائمه آمده است که عزاداری در آن زمان بوده، ولی قطع یقین شکل عزاداری ما با عربها تفاوت دارد، آیا وقتی شکل تفاوت کرد بگوییم حرام است؟
در بحث بدعت اصل و اساس مهم است، در مورد راهپیمایی اربعین در شهرستان‌ها، آیت الله مکارم پیاده‌روی از غدیر تا ظهور، از حرم تا جمکران، را برگزار نمودند، ایا این بدعت است؟ خیر چون اصل و اساسش مشکل ندارد. بنابراین اگر مناسک نوظهور ریشه اسلامی داشته باشند بدعت نیست ولی در غیر اینصورت بدعت بوده که که باید با آن مقابله کرد.
دشمن از تمام ایزار برای منحرف کردن ما استفاده می‌کند، پس ما نیز ابزارهای مختلفی را باید بر پایه دین ایجاد کنیم و از فرصتها جهت تبلیغ دین و ارتباط با جوانان استفاده نماییم که یکی از این موارد همین پیاده‌روی‌های نمادین در شهرها می‌باشد.
نتایج دیدگاه مخالف :
هر چیزی که بد بود قابلیت تقسیم به حسن و قبح را ندارد. بدعت خوب یا بد وجود ندارد بلکه برای توجیه برخی اقدامات بعد از رحلت پیامبر از سوی برخی صورت گرفته است.
در روایات به پیاده روی اربعین اشاره شده اما نه در شهرها، پس این بدعت محسوب می‌شود.
آسیبی که از این بدعت‌ها به وجود می‌آید عبارت است از:
سست شدن مردم نسبت به مسائل دینی؛ بعد ده سال دیگر کسی رغبتی برای زیارت اربعین نخواهد داشت؛ به عبارتی بومی سازی و معادل سازی برای مناسک و شعائر دینی می‌کنیم و چند وقت دیگر در روز عید قربان جاماندگان حج راه خواهیم انداخت.
آداب و رسوم زیر مجموعه سنت است، با سنت‌های رایج در بین مردم مخالفتی نداریم مانند جشن تولد، برگزاری مراسم عزادارای برای اهل بیت علیهم السلام روزهای پنجشنبه و جمعه؛ اما آداب و رسوم با مناسک دینی فرق دارد، پس نباید دخل و تصرف در آنها بکنیم.
مباحث دینی به نام مناسک دینی پایه و مبنای شرعی ندارد. در دراز مدت ضربه‌ای بر پیکره دین وارد می‌کنیم، اصل قضیه پیاده‌روی اربعین را تحت الشعاع قرار داده و ابهت آن را شکسته‌ایم.
جمع‌بندی داور:
وجود بدعت‌ها زخم عمیقی بر پیکر اسلام، مهدویت و نهضت عاشورایی امام حسین علیه السلام وارد خواهد کرد. برخی از تحلیل‌گران علت پیوستن جوانان به نحله‌های مختلف را شست و شوی مغزی تعبیر نموده‌اند، که با آیتم‌هایی همچون وعده‌های شغل و مسکن، بمباران محبت از بعضی از فرقه‌ها، وعده تسکین آلام روحی، بهیود امراض مزمن به عبارتی صعب العلاج جسمی، یافتن یار شفیق همراه است که موجب پدید آمدن بدعت‌های نوظهور در جامعه می‌شوند.
شیوه‌های غلط بعضی از عزاداری‌ها نباید فرصت اجتماعات تبلیغی را از بین ببرد. به صراحت می‌توان گفت چون تریبون از دست روحانیت گرفته شده و تبلیغ دین به دست مداحان کم سواد داده شده است، موجب به وجود آمدت بدعت‌ها رد سطح جامعه شده است که این زیبنده تبلیغ دینی نیست.
