معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

نشست علمی ـ پژوهشی بررسی احکام کفن و دفن افراد مبتلا به بیماری مسری

نشست علمی ـ پژوهشی با عنوان « بررسی احکام کفن و دفن افراد مبتلا به بیماری مسری» با حضور خانم فاطمه ملالاری، استاد حوزه و دانشگاه با مشارکت و همکاری مدارس علمیه الزهراء سلام الله علیها سطح دو و سه؛ شهرستان شاهین‌دژ و ارومیه در تاریخ  1 خرداد 1399 بصورت مجازی برگزار گردید.

خانم ملالاری در رابطه با  احکام کفن و دفن کسانی که به سبب مرض کرونا از دنیا می‌روند، فرمودند: اولین چیزی که پس از مرگ برای فرد مسلمان واجب می‌باشد، غسل است. غسل کردن با سه آب که اول با آبی که با سدر مخلوطه که سدر هم به اندازه باید باشد که آب مضاف نکند و بقدری هم کم و کهنه هم نباشد بوی سدر از آن به مشام نرسد. دوم با آبی که با کافور مخلوط شده است و سومین با آب خالص است. که از لحاظ کیفیت غسل هیچ تفاوتی با سایر غسل‌ها ندارد. فقط نیتش فرق می‌کند و احتیاط واجب آن است که تا غسل ترتیبی ممکن است میت را غسل ارتماسی ندهند.

وی افزود: بحث بعدی این است برای غسل و همچنین بقیه اعمال از جمله کفن و نماز باید از ولی اجازه گرفته شود و خانمی که همسر دارد، ولیّ او همسرش می‌باشد و بعد از او اگر همسر از دنیا رفته یا  همسری ندارد پس از اون مردهایی که از میت ارث می‌برند مقدم بر خانم‌ها هستند. 

ایشان در ادامه با اشاره به دومین عمل واجب، پس از مرگ مسلمان فرمودند: اگر به هیچ عنوان آب نباشد یا به هر دلیلی نتوانند میت را غسل بدهند به مرحله تیمم می‌رسد.

در تیمم اگر ممکن باشد باید دست میت را به زمین بزنند و بر پیشانی و دستانش بکشند و احتیاط مستحب این است که یک بار دیگر کسی که میت رو تیمم می‌کند دستهای خودش را به زمین بزند و بر پیشانی و دستهای میت بکشد و اگه تیمم دادن میت با دست خودش ممکن نباشد تیمم دهنده دست‌هایش رو به زمین می‌زند او رو تیم می‌دهد.

خانم ملالاری در مورد میت کرونایی اظهار کردند: در بحث میتی که به سبب مرض کرونا از دنیا رفته، و مسئولین بهداشتی به دلیل انتقال سریع ویروس کرونا اجازه تیمم نمی‌دهند، از لحاظ شرعی باید تا جایی که امکان دارد میت را غسل داد هرچند غسل ارتماسی باشد، به این صورت که میت را در یک وان یا حوضچه‌ای با رعایت تمامی نکات بهداشتی که این بیماری منتقل نشود غسل دهند.

ایشان ادامه دادند: با توجه به اینکه نظر پزشکان مبنی بر این است که بعد از مرگ بیمار کرونایی، ویروس تا چند ساعت در بدن باقی می‌ماند، پس باید چند ساعت صبر نمود تا سلولهای زنده و ویروس کاملا از بین بروند تا به صورت طبیعی و عادی میت را غسل بدهند‌؛ اما چنانچه وضعیت طوری باشد که نتوان میت را غسل داد، باید تیمم را انجام دهند، و اگر از نظر پزشکی تیمم هم میسر نباشد، نهایت امر این است که طبق نظر مراجع که اجازه داده‌‌اند با دستکش تیمم را انجام بدهند.

ملالاری استاد حوزه و دانشگاه افزود: در شرایط اضطراری مثل شرایط میت مسلمان بر اثر سوختگی، وضعیتش طوری است که امکان غسل و تیمم حتی با دستکش ممکن نیست، در اینجا تکلیف برداشته می‌شود. این دستورات زمانی واجب است که امکان انجامش باشد، مانند روزه که در صورت عدم توانایی و قدرت وجوبش برداشته می‌شود.

ایشان در ادامه با اشاره به سومین عمل واجب، پس از مرگ مسلمان فرمودند: بعد از غسل یا تیمم حنوط واجب است، به این صورت که: اعضای هفتگانه سجده رو کافور می‌مالند و احتیاط مستحب این است که به نوک بینی هم مالیده شود. اگر به هیچ عنوان مقدور نباشد، چه به دلیل ویروس کرونا یا هر دلیل دیگر، این مورد نیز ساقط می‌شود.

وی در ادامه به مسئله کفن میت مسلمان پرداخته و فرمودند: چهارمین عمل واجب بعد از مرگ مسلمان کفن میت است که با سه تیکه پارچه انجام می‌شود یکی لنگ از ناف تا زانو و یکی پیراهنی که احتیاط واجب از سرشانه تا نصف ساق پا و دیگری سرتا سری به گونه‌ای که بتوان از دو طرف سر و پا آن را گره زد.

در رابطه با میت کرونایی چون آنها را در کیسه‌ای قرار می‌دهند و اجازه نمی‌دهند از کیسه بیرون آورده شوند، این کفن کردن را باید از روی همان کیسه انجام دهند ولی اگرحالت اضطراری باشد و امکان آن وجود نداشته باشد می‌توان فقط با سرتا سری آنها را کفن کرد.

شرایط کفن هم باید پاک باشد و مباح باشد و از اجزای حیوان حرام گوشت و پوست مردارنباشد و پارچه ابریشم و طلابافت هم نباشد که همه اینا اختیاری است مگر کفن غصبی.

وی افزود: چهارمین عمل واجب بعد از مرگ مسلمان، نماز میت است حتی اگر میت در صندوق یا تابوت و بافاصله باشد.

پنجمین عمل واجب نیز دفن میت است که باید در قبرستان مسلمانان باشد و مراجع دفن میت را در جایی که غصبی و مورد بی احترامی به او باشد را جایز نمی‌دانند.

در صورتی که ممکن نباشد، میت را به طور عادی در قبر بگذارند، باید در داخل صندوق میت را به پهلوی راست رو به قبله بخوابانند و در صورت امکان صورتش را نیز روی خاک بگذارند.

ایشان خاطرنشان کردند: هیچ یک از مراجع اجازه نمی‌دهند افرادی را که با مرض کرونا از دنیا رفته‌اند بدون انجام دادن اعمال واجب دفن کنند.

و اگر میتی را بدون غسل، کفن و حنوط دفن کرده باشند، مراجع می‌فرمایند: اگر زمانی متوجه بشوند که هنوز بدن میت متلاشی نشده است، لازم است نبش قبر بکنند و این واجبات را انجام بدهند. اگر چنانچه میتی را که کفن و دفن انجام ندادند یا اشتباه انجام دادند در روزهای اول متوجه این امر شوند، اجازه نبش قبر داده شده تا اعمالی که برای میت مسلمان واجب است را انجام دهند.

اما در مورد نماز انجام نشده یا درست خوانده نشده دیگه در این مورد نبش قبر را اجازه نمی‌دهند و می‌فرمایند همانطور به سمت قبر میت مسلمان نماز خوانده شود صحیح است.