معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

جواز قمه زنی و ادله آن

این روزها متاسفانه در فضاهای مجازی، علی الخصوص شبکه‌های اجتماعی بحث ایناست که قمه زنی بنا به دلایلی از جمله: کوبیدن سر توسط حضرت زینب سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام به محمل و دیوار جایز می‌باشد؛ شبهاتی را مطرح می‌کنند که لازم است پاسخگوی آنها باشیم.

مطلب فوق بسیار مفید و جامع می‌باشد که امیدوارم موثر باشد.

پرسش :
هنگام ذکرحادثه عاشورا امام سجاد علیه السلام از شدت حزن و اندوه : «قام علی طوله و نطح جدار البیت بوجهه فکسر انفه و شج راسه و سال دمه علی صدره و خر مغشیا علیه من شده الحزن و البکاء»؛ آیا این روایت دلیل بر جواز قمه زنی نیست؟ پاسخ :
قیام امام حسین علیه السلام در هر عصر و زمان و برای هر ملت و مردمی پیامی دارد، پیامی که هیچ گاه کهنه نمی شود. اما در شرایطی که همواره ستم پیشگان و استعمارگران خون آشام در تلاش بوده اند تا نقش عاشورا را کمرنگ نموده و بنیانش را براندازند ، موثرترین عاملی که می تواند آن را برای نسل های آینده حفظ نماید ، مراسم سوگواری امام حسین (علیه السلام) می باشد . برپا داشتن مراسمی به یاد سید الشهداء در ایام مختلف بویژه دهه محرم و روز عاشورا می تواند روشی برای احیاء خط ائمه و تبیین مظلومیت آنان باشد . تاکیدهای فراوان پیامبر و ائمه به برپائی مراسم سوگواری نیز هماهنگ با این اهداف عالیه بوده است ؛ امام صادق (علیه السلام) فرمودند :
«خداوند شیعیان ما را مشمول رحمت خویش سازد . به خدا قسم شیعیان ما همان مومنین اند ، آنان به خدا قسم با حزن و حسرت طولانی خویش (در عزای ما) شریک و همــدرد مصیبت های ما خاندانند».[1]
همچنین ایشان به فضیل می فرمایند :
«آیا مجالس عزا بر پا می کنید و از اهل بیت علیهم السلام و آنچه بر آنان گذشته صحبت می کنید ؟
فضیل گفت : آری قربانت گردم .
امام علیه السلام فرمودند : این گونه مجالس را دوست دارم پس امر ما را زنده گردانید که هر کس امر ما را زنده کند مورد لطف و مرحمت خدا قرار می گیرد . [ای فضیل] هر کس از ما یاد کند، یا نزد او از ما یاد کنند و به اندازه بال مگسی اشک بریزد ، خدا گناهانش را بیامرزد اگر چه بیش از کف دریا باشد».[2]
امام رضا (علیه السلام) در این رابطه می فرمایند :
« کسی که متذکر مصایب ما شود و به جهت ستم هایی که بر ما وارد شده گریه کند ، در روز قیامت با ما خواهد بود و مقام و درجه مارا خواهد داشت و کسی که مصیبت های ما را بیان کند و خود بگرید و دیگران را بگریاند ، در روزی که همه چشم ها گریان است ، چشم او نگرید و هر کسی در مجلسی بنشیند که در آن مجلس ، امر ما را زنده می کنند ، روزی که قلب ها می میرند ، قلب او نخواهد مرد».[3]
اما نکته ای که از تمام این روایات می توان در یافت این است که ائمه (علیهم السیلام) ، به منظور حفظ واقعه کربلا و انتقال فرهنگ آن به نسل های آینده ، برگزاری مراسم سوگواری ساده و بی آلایشی را توصیه می نمودند ، اما متاسفانه با گذشت زمان و گسترش مذهب تشیع ، این مراسم به پاره ای از آداب و رسوم قومی و ملی و سلایق فردی و جمعی ممزوج شد ، که خود می تواند مانعی برای درک مناسب پیام عاشورا باشد .

صفحات: 1· 2