معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

چکیده تحقیق پایانی: امید و تأثیر آن در کاهش افسردگی با رویکرد دینی

محقق: خانم شیوا عباسیان        استاد راهنما: خانم لیلا الهوردی زاده

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی        نمره: عالی         زمان دفاعیه: 1397/6/30

چکیده

امید عبارت از آرمان های بلند انسان است که معمولاً با اتکا به کسی یا چیزی انتظار برآورده شدن آن را دارد. در اسلام، اميد و آرزو جايگاه رفيعي دارد تا جايي که در روايات معصومين از اميد به عنوان رحمت الهي ياد شده است.

هدف از این تحقیق تبیین امید و نقش آن در زندگی، بررسی علل ایجاد افسردگی، تبیین زمینه‌های امید در قرآن و بررسی راههای درمان افسردگی و تبیین تاثیرات فردی و اجتماعی امید در کاهش افسردگی در محدودۀ علم اخلاق، با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی با رویکرد دینی می‌باشد.

نتایج حاصله از آن عبارت است از: اميد به خدا و حسن ظن به او، رمز بسيارى از موفقيتهاى فردى و اجتماعى، مادى و معنوى است. اين واژه در فرهنگ تربيتى اسلام از جايگاه والايى برخوردار است و در آياتى از قرآن، به «اميدوارى» به خدا ترغيب و از «نوميدان رحمت حق» مذمت شده است.

انسان به امید زنده است. اگر امید نباشد انسانی دست از کار و تلاش می کشد و دچار افسردگی، روان پریشی، مرگ زودرس و بدتر از این ها گرفتار خودکشی می شود. افسردگی، یکی از بیماری های شایع عاطفی است که موجب عدم لذت بردن از زندگی می شود. در واقع، فرد افسرده، دچار یک نوع عذاب روحی‌ای می‌شود که بر روابط اجتماعی و شخصی وی اثر منفی می‌گذارد و گاهی اوقات نیز برگشت ناپذیر است.

کاهش تعلقات دنیوی، توبه، تقویت اراده برای ترک گناه و … نشان دهنده اثربخشی دین و معنویت در سلامت روانی و عمومی افراد می‌باشد.

کلید واژه: امید، امیدواری، افسردگی، نا امیدی.

چکیده تحقیق پایانی: سوء ظن و راه های مقابله با آن در متون دینی

محقق: خانم حمیده علیپور      استاد راهنما: حجت الاسلام والمسلمین آقای اسلام همتی

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی      نمره: عالی           زمان دفاعیه: 1397/6/30

چکیده

سوء ظن یکی از رذائل اخلاقی و مفاسد اجتماعی است که در علم اخلاق مورد بررسی قرار می گیرد، چون اگر سوءظن در هر جمعی چه اجتماعات بزرگ و چه کوچک مانند خانواده پیش بیاید عواقب بسیار مخربی به دنبال خود دارد.

سوء ظن به معنای بدگمانی بوده و یکی از رذایل اخلاقی است که در دین مقدس اسلام و آیات قرآن به شدت از آن نهی شده است.

هدف از این تحقیق بررسی عوامل و آثار منفی سوء ظن و بدبینی، راه های مقابله با آن با روش کتابخانه‌ای (توصیفی ـ تحلیلی)و رویکرد دینی مبتنی بر آیات و روایات می‌پردازیم.

نتایج حاصله از آن عبارت است از: سوء ظن و ناامیدی نسبت به خداوند و رحمت الهی باعث تجری به گناه و عدم طاقت در برابر سختی ها و امید نداشتن به دعا و عبادت می شود.

انسان بدگمان از افراد فاصله می گیرد و نمی تواند معاشرت سودمندی داشته باشد به همین دلیل همیشه تنهاست و از تکامل و رشد فکری باز می ماند و دچار مشکلات روحی می شود.

سفارش اسلام، خوش بینی و خوش گمانی است. تا بدین گونه، شخص از پی آمدهای برآمده از بدگمانی همانند قضاوت های شتاب زده، بدگویی، درگیری و اختلاف در امان بماند و جامعه دچار تنش نشود.

تقویت توکل و ایمان به خدا باعث می شود افراد کمتر دچار بیماری شک و بدگمانی شوند. یکی از پایه های شک ضعف ایمان است وتوکل به خداوند هیچ گاه شک و سوء ظن را تقویت نمی کند بلکه آن را به کلی از بین می برد.

کلیدواژه: ظن، سوء ظن، بدبینی،  راه های مقابله

چکیده تحقیق پایانی: عوامل و پیامدهای تجمل گرایی خانواده های روحانیون و راهکارهای آن

محقق: خانم سارا شهبازی       استاد راهنما: سرکار خانم کوهی

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی     نمره: خوب     زمان دفاعیه: 1394/11/11

تجمل‌گرایی به معنای میل و رغبت داشتن به ظواهر زندگی است. عواملی که باعث به وجود آمدن این صفت رذیله می‌شود به دو دستۀ فردی و اجتماعی تقسیم می‌شود. از عوامل فردی می‌توان به ضعف ایمان، هواپرستی، خودنمایی، تربیت خانوادگی و … اشاره کرد.

بی اطلاعی از فرهنگ اسلامی، رواج فرهنگ غربی، رهبران فکری و اجتماعی جامعه، صدا و سیما و مطبوعات از عوامل اجتماعی تجمل‌گرایی می‌باشند. که هر کدام سهم عظیمی در به وجود آمدن این عیب بزرگ دارند.

هر کدام از رذایل آثار مخربی از جهت روحی و روانی یا مادی و معنوی دارد. صفت تجمل‌گرایی نیز عاری از این مقوله نیست و دارای آثار مادی مانند ناتوانی در انجام وظیفه، رویارویی با حق و حقیقت، فاصله گرفتن از توده مردم، افزایش اختلاف طبقاتی، ورشکستگی و بدهکاری، عدم توجه به آموزه های دینی ومقایسه خود با افراد غیرروحانی می‌باشد و آثار معنوی که مترتب بر این رذیله می‌شود عبارتند از: عذاب الهی، تبدیل ارزش به ضد ارزش، کاهش معنویت، از بین رفتن آرامش واقعی و …

برای از بین بردن و رها شدن از بند این عیب زشت و خانمان‌سوز، دین راهکارهایی را ارائه کرده است از قبیل: به یاد مرگ بودن، صرفه‌جویی، قناعت، الگو قرار دادن بزرگان دین، قناعت پیشگی در خانواده و … همچنین راهکارهایی مانند شناساندن سبک زندگی اهل بیت علیهم السلام برای افراد جامعه، تغییر سبک زندگی به زندگی اسلامی، عدالت اقتصادی، کنترل صحیح تبلیغات بازرگانی و … برای دوری جامعه از این رذیله ارائه شده است.

کلید واژه: اسراف، تجمل، روحانیت، طلبه، ساده زیستی، قناعت

چکیده تحقیق پایانی: عوامل وآثار شادی و نشاط در خانواده از دیدگاه اسلام

محقق: خانم حمیده عدالت نمون       استاد راهنما: سرکار خانم کوهی

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی     نمره: خوب     زمان دفاعیه: 1394/11/11

شادی به‌معنای‌ سرزندگی و کامیابی،از مهم‌ترین نیازهای روانی بشر است و به‌دلیل تأثیرات عمده‌ای کـه‌ برزندگی انسان می‌گذارد،از اهمیت‌ زیادی‌ برخوردار است.در آموزه‌های دینی به جایگاه و اهمیت شـادی درزندگی و علل و آثار آن تـوجه ویـژه‌ای شده؛ تا آنجا که مکرر در دستورات اسلامی و احادیث و روایات ائمه معصومین علیهم السلام به شادی‌های مثبت‌ و هدفمند توصیه شده است.

سوال اساسی این است که شادی و نشاط در خانواده از دیدگاه اسلام چه جایگاهی دارد و چگونه می توان به شادی ای دست یافت که مورد پسند اسلام باشد؟ با روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به آیات و روایات به این نتیجه می رسیم که شادی در اسلام مورد تاکید قرار گرفته اما نه هر شادی، بلکه شادی که موجب غفلت انسان از کمالات و اخلاق نباشد. استعمال بوی خوش، لباس های شاد و خوشرنگ، مسافرت، صله رحم و… موجب انبساط خاطر و شادی شخص می شود، و در مقابل خنداندن مردم به دروغ و هزله گویی و خندیدن در تشیع جنازه و …مذموم شمرده شده، و نتیجه اینکه برای رسیدن به شادی واقعی باید همواره با خدا ارتباط داشت و از شادی هایی که موجب غفلت انسان می شود اجتناب کرد.

واژگان کلیدی: شادی، نشاط،قرآن کریم، روایات،آثار، روحی،روانی،شادی پسندیده و ناپسند

چکیده تحقیق پایانی: مسافرت و گردشگری از منظر اسلام (فواید و آثار آن)

محقق: خانم زهرا محمدباقری       استاد راهنما: خانم لیلا الهوردی زاده

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی     نمره: عالی      زمان دفاعیه:1395/2/24

سفر، در لغت به معنای پیمودن مسافت، بیرون آمدن از شهر خود و به محل دیگر رفتن است.

ضرورت های سیر و سفر در قرآن کریم شامل اتمام حجت، هدایت بخشی، پند و اندرز برای مؤمنان، استفاده از تجربه دیگران وآشنایی با اقوام پیشین و ….

برای سفر کردن آدابی لحاظ شده است که عبارت است از: آداب قبل از سفر: مشخص کردن مقصد و هدف سفر، انتخاب همراه مناسب، انتخاب جانشین و همراه وسرپرست؛ آداب حین سفر: انتخاب رهبر برای سرپرستی گروه، اخلاق خوب وحسنه در طول سفر.

سفر یا مشروع است یا غیر مشروع(سفرهای حرام)، سفرهای مشروع همان واجب، مستحب و مباح است. سفرهای واجب مانند: سفر برای تحصیل علم واجب، در صورتی که در وطنش تحصیل آن ممکن نباشد؛ سفر برای انجام حج واجب و …

سفرهای حرامی که در اصل حرام هستند مانند: سفر جهت فرار ازجبهه جنگ. سفرهای حرامی که هدف آنها حرام است مانند: سفر برای کشتن انسانی که کشتن او حرام است.

پیامبر اکرم در طول دوران نبوت خویش در دوران قبل از بعثت و بعد از آن سفرهای متعدد تجاری، تبلیغی، دفاعی و عبادی داشت که در طول این سفرها الگوی کامل وجامعی از مسافر را در ابعاد مختلف ترویج می‌نماید.

گردشگری از نظر حضرت علی علیه السلام بسیار مفید، انسان ساز، باعث کسب دانش و آشنایی با سرزمین‌ها و آثار گذشتگان و…. می‌باشد. ازجمله آثار روحی و روانی سفر برفرد: تحول و دگرگونی در رفتار و اعمال آدمی برای به فعلیت رسیدن شخصیتش، بهترین ابزار در روشنگری وخودسازی ، باعث بیداری دل وجان وخودشناسی، پالایش روحی ومعنوی فرد و…. است .

ازجمله تاثیرات مثبت اجتماعی سفر می‌توان به: بهبود کیفیت زندگی، افزایش امکانات تفریحی وسرگرمی، بهبود کیفیت خدمات عمومی ازقبیل: بهداشت ، پلیس و… اشاره نمود.

کلید واژه‌ها: سیر وسیاحت، سفر، گردشگری، عبرت گرفتن، پند آموزی، آثار وتاریخ گذشتگان، مسافر.

چکیده تحقیق پایانی: نقش تشویق و تنبیه در تربیت دینی و اخلاقی از دیدگاه اسلام

محقق: خانم لیلا جباری       استاد راهنما: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای اسلام همتی

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی     نمره: عالی      زمان دفاعیه:1395/2/24

تشویق و تنبیه در اسلام جنبه های تربیتی دارد و برای تربیت بهتر انسان ها به کار گرفته می شود. تشویق و تنبیه باید توأم باشند اگر چه اصل بر این است که تشویق مقدم باشد. در قرآن تشویق و تنبیه در کنار هم ذکر شده اند و به عنوان پاداش و سزای عمل انسان از آنان یاد می شود. روش های تربیتی تشویق و تنبیه بیشتر از قرآن و معصومین الهام گرفته شده است و می توان گفت روش های استاندارد و قابل قبولی است و در این تحقیق سعی شده است به نقش تشویق و تنبیه در تربیت فرزندان پرداخته شود و در طی فصول مختلف به اصول و معیارهای تشویق و تنبیه در متون دینی، انواع و روش های تشویق و تنبیه و در نهایت به تاثیر هر کدام از آنها در تربیت پرداخته شود و بیشتر از منابع روایی و معتبر سعی شده استفاده شود. و در آخر نتیجه گیری نهایی تحقیق همراه با ذکر منابع و مآخذ تحقیق آمده است.

واژگان کلیدی: تشویق، تنبیه، تربیت، تربیت دینی،روش، اصول، معیار

چکیده تحقیق پایانی: شأن انسانی زن از دیدگاه اسلام و فرهنگ غرب

محقق: خانم لیلا جباری       استاد راهنما: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای اسلام همتی

استاد داور: جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای جواد نعمتی     نمره: عالی      زمان دفاعیه:1395/5/28

تاریخ گواهی می‌دهد که در آیین‌های تحریف شدۀ یهود، مسیح و غرب برای زن شأن و منزلت انسانی قائل نبودند و ارزش و منزلت زن در ردیف حیوانات اهلی، ابزار کار و تولید بوده و همه چیز او به شوهرش وابسته بود و او موجودی غیرمستقل و طفیلی مرد بود ولی در نظام ارزشی اسلام، زن انسانیت که تمام لوازم و ابزار را برای ارتقای انسانی و رسیدن به اوج قلۀ عبودیت را دارا است و تفاوتی بین زن و مرد از لحاظ هویتی وجود ندارد و در گوهر انسانی با هم برابرند اما در بیرون از این حقیقت، به خاطر وجود مصالحی بین آنها تفاوت‌هایی وجود دارد که زمینه‌ساز تفاوت در نقش‌ها و جنس است و مایۀ مکمل شدن آن دو برای هم دیگر است.

اسلام اصل مساوات انسان‌ها را دربارۀ زن و مرد نیز رعایت کرده است و با تساوی زن و مرد مخالف نیست، با تشابه حقوق آنها مخالف است و لازمۀ اشتراک زن و مرد در حیثیت و شرافت انسانی به هیچ شکل تشابه صد در صد آنها در حقوق نیست و برعکس در فمینیسم، که از آثار تفکرات سکولاریسم، لیبرالیسم، اومانیسم، فردگرایی و نماد دفاع از حقوق جنسیتی زنان به شمار می‌رود، اصلی‌ترین مبنای مشترک در دیدگاه‌های آنها در جهت احیای حقوق زنان، مسئلۀ تشابه و تمایزات مردانه و زنانه است. از دید آنها وجود بی‌عدالتی در کنار افراط در تقسیم کار جنسیتی و جداسازی حوزۀ فعالیت زنانه و مردانه، سبب کنار گذاشتن زنان از همۀ عرصه‌های پیشرفت، شده بود. آنها مدعی شدند که بدون تأمین آزادی زن و تساوی حقوق او با مرد، سخن از آزادی و حقوق بشر بی‌معنی است، گر چه فمینیست گر در تشخیص این واقعیت که زنان به دلیل زن بودن ستم کشیدند موفق بود ولی، مسیر گرفتن حق را به شدت به خطا پیمود و جز ایجاد اختلاف و ناسازگاری بین دو جنس و تشدید بحران عدم تفاهم انسان‌ها ندارد. بنابراین آموزه‌ها و تفکر غلط فمینیسم در نگرش به مسئلۀ زنان، منجر به بیراهه کشاندن و خارج نمودن زنان از محیط خانواده و تقابل بین زن و مرد شده و جز بردگی و سلب انسانیت و ظلم به زن، چیزی برای زنان به ارمغان نیاوردند.

اسلام هیچ‌گاه با آزادی زن، مخالفت نکرده بلکه با مفهوم زن به عنوان «ابزار » مخالفت کرده است. نظام اسلامی علاوه بر اینکه جایگاه مادری و همسری زن را تکریم کرده است در عین حال معتقد است زن می‌تواند به عنوان یک انسان، مشارکت فعال با مردان در بنای جامعه داشته باشد و نیز می‌تواند به تکامل برسد. بنابراین توجه به نگاه اسلامی به زن و شأن انسانی او در قرآن و روایات، باعث شناخت شخصیت حقیقی زن می‌شود و او را به شأن واقعی و انسانی‌اش نزدیک‌تر می‌گرداند.

کلیدواژه: کرامت زن، شأن انسانی زن، زن