معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

اهداف تحقيق

بدنبال نوشتن قسمت بيان مسئله تحقيق لازم است تا اهداف تحقيق را برشماریم. ابتدا باید به اين سوال پاسخ دهيم که هدف چيست؟ به تعبير ديگر بايد مشخص نمائيم که انتظار داريم از اين مطالعه به چه نتايجی دست پيدا کنيم.

درتعريف هدف گفته اند: ” هدف نقطه ای است که محقق قصد رسيدن بدان را دارد تا در آنجا به داوری بپردازد".از سوی ديگر ” مقصود و منظور نهايی از تحقیق را نيز هدف دانسته اند."چنانچه اهداف يک تحقيق بخوبی نوشته شود محقق در می يابد که نياز به چه نوع اطلاعاتی دارد و از چه راههايی بايد به جستجوی آنها بپردازد و اين خود راه گشای نحوه انجام تحقيق نيز خواهد بود.
پس اهداف تحقيق به نحوي نيز نشان دهنده مسير تحقيق مي‎باشد مي‎توان چنين بيان كرد كه هدفهايي را كه محقق براي تحقيق انتخاب مي‎كند مي‎تواند صورتهاي مختلفي داشته باشد كه مي‎توان اهداف تبييني، توصيفي، اكتشافي را بيان نمود يعني تحقيق كه هدفش اين است كه علت رخداد را بيان كند تحقيق تبييني مي‎باشد و تحقيقي كه هدفش مطالعه وضعيتي محيطي و تفصيل آن باشد تحقيقي توصيفي مي‎باشد و تحقيقي كه هدفش شناخت انديشه‎هاي جديدي باشد تحقيقي اكتشافي مي‎باشد.
در تقسيم بندی اهداف تحقيق معمولا” بدينگونه عمل می شود:
اول” هدف کلی” که منظور همان موضوع تحقيق است که قصد مشخص نمودن آنرا داريم و به عبارتی آنچه در پايان مطالعه قصد رسيدن بدان را داريم  ” هدف کلی” معمولا در يک جمله قابل فهم صريح و رسا و مختصر بيیان می شود که برای خواننده گويا و قابل فهم است
در گونه دوم” اهداف جزئی يا اختصاصی” تحقيق بيان می شود. اين اهداف از تفسيم يا شکستن ” هدف کلی” به اجزای کوچکتر بدست می آیند. اهداف جزئی راه رسيدن به ” هدف کلی” را قدم به قدم مشخص می نمايد
تنظيم اهداف چنانچه به خوبی صورت بپذيرد بر متمرکز ساختن مطالعه به جنبه های اساسی آن و جلوگيری کردن از جمع آوری اطلاعاتی که به آنها نياز وجود ندارد، تاکيد می کند.

چرا نوشتن اهداف مهم است و چه خصوصياتی بايد داشته باشند:
تنظيم اهداف برای يک مطالعه تحقيقی بايد بر اساس ملاکهای مشخص صورت پذیرد که مهمترين آنها عبارتند از:
اهداف قابل حصول باشند. بدين شکل که مقصود و منظور محقق را بطور کامل برساند و توانايی سنجش موضوع را داشته باشد.
اهداف صريح و روشن بيان شوند. هيچگونه ابهامی در هدف قابل قبول نيست و بايد مشخص شود که دقيقا چه چيزی بايد اندازه گيری شود.
اهداف بايد قابل اندازه گيری باشند. تحقيق به روش علمی بر پايه اندازه گيری استوار است و بيان اهداف در قالب های قابل اندازه گيری کار مطالعه را ساده تر می سازد.

توصيه می شود به هنگام تنظيم اهداف ويژه از الگوی زير استفاده نمايد:
هدف يا هدف هايی رابرای تعيين نمودن ارزش کمی موضوع انتخاب کرده و بنويسيد.
هد ف يا هدف هايی را برای روشنگری در مورد موضوع انتخاب کرده و بنويسيد.
هد ف يا هدف هايی را برای تعيين علل احتمالی موضوع بنويسيد.
در مطالعات کاربردی پيشنهاد می شود که يك هدف کاربردی در زمينه نحوه بکارگيری نتايج بنويسيد

نحوه بيان اهداف موضوعی مهم در نوشتن طرح تحقيق است. اصول زير می تواند بعنوان راهنما مورد استفاده قرار گیرند:
اهداف را با استفاده از افعال عملی که برای اندازه گيری و سنجش مناسب هستند بيان نمائيد.

افعال مناسب مانند: تعيين کردن، مشخص نمودن ، مقايسه کردن، برآورد كردن، شناسايي كردن.

افعال نامناسب مانند: درک کردن ، فهميدن ، اعتقاد داشتن و …
اهداف واقع بينانه بيان شوند که تحت شرايط کاری بتوان به آنها دست يافت.
اهداف دقيقا از آنچه مطالعه برای آن انجام می شود به صورت منطقی پيروی می کند.
اهداف به زبانی علمی، روشن، صريح و دقيقا آنچه تصميم به انجام آن داريم مشخص شود.