معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء شاهین دژ

نشست علمی ـ پژوهشی شرحی بر دعای ابوحمزه ثمالی

به همت مدرسه علمیه الزهراء شهرستان شاهین‌دژ (آذربایجان غربی)، نشست علمی ـ پژوهشی با عنوان «شرحی بر دعای ابوحمزه ثمالی» با حضور حجت الاسلام والمسلمین آقای یزدی مدیریت محترم حوزه علمیه برادران امام محمدباقر علیه السلام این شهرستان در تاریخ 7 و 9 اردیبهشت 1399 بصورت مجازی برگزار گردید.

آقای یزدی در ابتدای سخنان خود در رابطه با ویژگی‌های فرمودند: در همه ادیان و دین مبین اسلام ناظر بر اهمیت و فضیلت دعا تاکید شده است؛ در روایات بر فضیلت و همیت دعا اینگونه تاکید شده است: «الدعا مخ العباده: دعا مغز عبادت و روح عبادت است.» دعا نوعی درخواست، تمجید، تحمید، اظهار محبت و ارادت است که دستاوردهای بسیار اساسی در زندگی انسان و برای رسیدن به سعادت انسان دارد.

ایشان با اشاره به دستاوردها دعا ادامه دادند: دعا دستاوردهای بسیاری دارد از جمله: 1. موجب نزدیکی و تقرب به خدا است؛ غفلت یکی از اموری است که انسان را از خداوند متعال دور می‌کند و دعا زنگار غفلت را از دل انسان می‌زدادید و یاد خدا را همیشه در دل زنده نگه می‌دارد. 2. تقویت استمرار ایمان در دل؛ 3. دمیده شدن روح اخلاص در دل انسان؛ 4. خودسازی و رشد فضایل اخلاقی؛  5. دعا پلکان عروج انسان به سمت کمالات است. 6. دعا باعث ایجاد محبت همیشگی در دل انسان نسبت به خدا می‌شود.

وی افزود: یکی از دعاهایی که در ماه مبارک که ماه دعا و ارتباط با خداوند است دعای تام السند و دعای جامع و کامل ابوحمزه ثمالی است دعایی که وجود امام سجاد علیه السلام در تمام سحرهای ماه رمضان می‌خواندند. دعای ابوحمزه ثمالی در جوامع روایی و حدیثی مانند مصبح کفعمی و اقبال سید بن طاووس وارد شده است.

آقای یزدی مدیر حوزه علمیه برادران با اشاره به ویژگی‌های دعای ابوحمزه ثمالی فرمودند: 1. از نظر سند تام است، از نظر محتوا و طریق و سند کاملا موثق است.

2. علاوه بر قرب معنوی و آن حالات و ارتباطی که بنده با خدا می‌تواند داشته باشد توحید را آموزش می‌دهد.

3. همه فرازهای دعا یک سطح نیست؛ چرا که همه دعا کنندگان هم سطح نیستند.

4. روش شناسی شناخت خداست، برای شناخت خدا روشهای مختلفی است.

 5. مضامین دعا در بردارنده سپاس و ستایش خداوند متعال و شناساندن مبدا هستی است. از مضامین دیگر دعا دربردارنده ترس و امید در برابر خدا؛ بزرگی و شکوه بی پایان خداوند متعال را یادآور می‌شود. از سوی دیگر رحمت و کرم بی پایان خدا را به یاد انسان می آورد.

یزدی، استاد حوزه و دانشگاه در ادامه تصریح نمودند که: در حقیقت دعای ابوحمزه ثمالی دایره المعارفی است از موضوعات گوناگون، از توحید، معاد، عالم برزخ، خوف و رجا، مسائل اخلاقی و اجتماعی، مسائلی که با دقت در این مضامین دعا انسان می‌تواند به خودش بیاید و راهش را پیدا کند و با تفکر و تامل بیشتر به خدا نزدیک شد و سعادت انسان در هر دو دنیا تضمین شود.

وی افزود: آغاز دعای شریف با درخواست با ادب است که جای دقت نظر دارد و باید دید در ادب، تادیب و مودب شدن چه کمالی است که محور این دعای عزیز قرار گرفته است.

وی با اشاره به انواع تأدیب فرمودند: دو نوع تادیب و ادب کردن داریم: تادیب به عقوبت و تادیب به لطف

ادب کردن به عقوبت: همان ادب کردنی است که انسان گناه و عصیان می‌کند و خداوند متعال انسان را با مجازاتش ادب می‌کند. که قطعا این تادیب خداوند متعال بسیار دردناک است. نوع دیگر تادیب؛ تادیب به لطف است.

ایشان در پاسخ به این سوال که آیا خدا خدعه می‌کند؟ چنین پاسخ دادند: خدعه‌ای که خدا می‌کند این است که عکس العمل خدعه انسان را به خود انسان وارد می‌کند. معنایی که برای مکر الهی بیان کردند عبارت است از تدبیر و تاکتیک پروردگار که بدون اطلاع بندگان انجام می‌پذیرد.

خوب و یا بد بودن مکر خدعه، تابع مقصدی است که ماکر و خدعه‌گر دارد. خوب یا بد بودن مکر و خدعه دایر مدار غرض، انگیزه و قصدی است که مکر کننده و شخص خدعه‌گر در نظر گرفته شده است لذا می‌فرماید: «که در اثر مکر و بدرفتاری‌های ما مبتلا به مکر و حیله خود قرار مده.»

در ادامه تصریح نمودند که: شناخت خدا به چند نحو صورت می‌پذیرد:

1. شناخت خدا با آیات آفاقی2. شناخت خدا با آیات انفسی 3. جمع بین آیات آفاقی و انفسی 4. کسانی که می‌خواهند خدا را با خود خدا بشناسند.

در نتیجه می‌توان گفت: گروه چهارم که از اون سه گروه بالاتر هستند کسانی هستند که می‌خواهند خدا را با خود خدا بشناسند. خداوند برای اینکه دیگران به خوبی درک کنند خداوند حق است، خود را به آنها نشان می‌دهد آنها با مشاهده خداوند او را می‌شناسند و نیازی به آیات آفاقی و انفسی نیست اینها راه و هدف را یکی می‌یابند و این اشاره است به شهود بدون واسطه خداوند متعال.

برگزاری مسابقه «فقه پژوهی 1»

به مناسبت میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام، به همت مدرسه علمیه الزهراء #شاهین-دژ (#آذربایجان- غربی) مسابقه‌ای با عنوان «فقه پژوهی 1»در این مدرسه (به صورت مجازی) در تاریخ 18/2/1399 برگزار گردید.
در این مسابقه 19 نفر از طلاب در این مسابقه شرکت نمودند، که به 3 نفر از طلاب به قید قرعه جوایزی اهدا گردید.

برگزاری مسابقه «ساخت جملات با عناوین مرتبط»

به مناسبت میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام، به همت مدرسه علمیه الزهراء #شاهین-دژ (#آذربایجان- غربی) مسابقه‌ای با عنوان «ساخت جملات با عناوین مرتبط» در این مدرسه در تاریخ 19/2/1399 برگزار گردید.
در این مسابقه طلاب با کلماتی مانند «امام حسن»؛ «کریم اهل بیت»؛ «اصحاب کساء»؛ «کرامت»؛ «سبط النبی» و «سید شباب اهل الجنه» «حال خوش خواندن»؛ «کتاب و کتابخوانی» و «مطالعه» جملاتی را نوشتند، که به جملات برتر جوایزی اهدا گردید.

برگزاری مسابقه «عنوان نویسی»

به مناسبت میلاد باسعادت حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام، به همت مدرسه علمیه الزهراء #شاهین-دژ (#آذربایجان- غربی) مسابقه‌ای با عنوان «عنوان نویسی» در این مدرسه در تاریخ 19/2/1399 برگزار گردید.
در این مسابقه تعدادی از طلاب؛ با توجه به حدیثی از امام حسن مجتبی علیه السلام، برای آن حدیث، عنوان؛ مقدمه و نتیجه‌ای را نوشتند.

رابطه شب قدر با امام عصر

خداوند متعال در چهارمين آيه سوره مباركه قدر مي‌فرمايد:
« تنزّل الملائكه و الرّوح فيها بإذن ربهّم من كلّ أمرٍ؛ فرشتگان و روح، در آن شب به دستور پروردگارشان با هر فرماني (براي تقدير هركاري) فرود آيند.»
فعل مضارع «تنّزل»  دلالت بر تكرار و بقاء «ليله القدر» دارد، و در آيات سوم و چهارم سوره دخان نيز:
« فيها يفرَق كلّ أمرٍ حكيم؛ (1) در آن شب، هر فرماني، برحسب حكمت صادر مي‌شود.»
دلالت بر تجدد و دوام دارد. زيرا هيأت نحوي باب «تفعّل» اگر دلالت بر پذيرش يا تكلف يا هر دو مي‌نمايد. ظاهر اين فعل‌ها، خبر از تفريق و تنزل امر در ليلهالقدرهاي آينده مي‌دهد.
اين امر كه در زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به آن حضرت نازل مي‌شده‌است، در هر شب قدر، بايد بر كسي نازل و تبيين و تحكيم يا كشف شود كه به افق نبوت نزديك و پيوسته باشد.
قبول اصل وصايت رسول اكرم و امامت، ناشي از اين معني و مبتني بر همين اساس است.
هنگامي كه كسي قرآن را به عنوان كلام خدا پذيرفت به اين معني كه همه سوره‌ها و آيات آن را پذيرفته است و يك مسلمان واقعي هم كسي است كه تسليم همه آيات قرآن باشد، پس هر مسلماني الزاماً بايد سوره قدر، و از آن سوره شب قدر، و استمرار آن را تا قيامت بپذيرد و لازمه پذيرفتن آن، آيه (تنزّل الملائكه…) كه هر فرد با ايماني ناگزير از قبول آن است، اين است كه بپذيرد كه در شب قدر فرشته‌ها و روح از جانب پروردگار با هر امري فرود مي‌آيند و اين امر يك متولي و ولي مي‌خواهد كه متولي و ولي آن امر باشد. اينكه خداوند در آيات سوم و چهارم سوره دخان مي‌فرمايد:
« در آن شب هر فرماني، برحسب حكمت صادر مي‌شود٭ فرماني از جانب ما، و ما همواره فرستنده آن بوده‌ايم.»
دلالت بر تكرار و تجديد فرق و ارسال در آن شب دارد و به اين معنا كه آن شب، فرشتگان و روح، در هر سال، دائماً نازل مي‌شوند؛ پس بايد به طور مدام شخصي به عنوان «ولي» اين امر باشد كه به سوي او نازل و ارسال گردند كه او همان ولي جهان و جهانيان خواهد بود؛ و هم اوست كه اطاعتش بر همگان واجب است.
به همين سبب، هركس ادعا كرد كه من ولي امر هستم، بايد ثابت كند كه اين امر توسط فرشتگان و رو ح بر او نازل شده و مي‌شوند، و چون هيچ كس جز پيامبر و اوصياء معصومينش علیهم السلام نمي‌توانند مدعي اين امر باشند و اساساً هم نيستند، بايد از اوصياء و پيامبر همواره كسي باشد كه در شب قدر توسط روح و فرشتگان از جانب يزدان هر امري بر او نازل شود.
آيه مورد بحث، يكي از مستدل‌ترين آيات قرآن كريم بر ضرورت وجود هميشگي يك ولي امر از جانب خداست كه امين بر حفظ و اجزاء و اداء امرالهي باشد، و آن همان امام معصوم علیه السلام است.
و هركس نزول پيوسته فرشتگان و روح را در شب قدر بپذيرد كه اگر به قرآن ايمان دارد بايد بپذيرد، ناگزير بايد ولي امر را هم بپذيرد وگرنه كافر به بعضي از آيات قرآن خواهد بود، كه در آن صورت چنين كسي بنابر بيان خود قرآن كريم كافر واقعي است.
چنان كه خداوند در آيات 150 و 151 سوره نساء مي‌فرمايد:
« إنّ الّذين يكفرون بالله و رسله و يريدون ان يفرّقوا بين الله و رسله و يقولون نؤمن ببعض و نكفر ببعض و يريدون أن يتّخذوا بين ذلك سبيلاً٭ أولئك هم الكافرون حقّاً و أعتدنا للكافرين عذاباً مهينا؛ كساني كه به خدا و پيامبران خدا كافر شده‌اند و مي‌خواهند بين خدا و رسولانش جدايي اندازند و مي‌گويند به برخي ايمان مي‌آوريم و به بعضي كافر مي‌شويم و مي‌خواهند در اين ميان (بينابين) اتخاذ كنند، اينان حقا كافرند و ما براي كفركيشان عذاب خواركننده‌اي مهيا كرده‌ايم.»
و مي‌بينيد كه خداوند، كساني را كه پاره‌اي از آيات خدا را بپذيرند و برخي را نپذيرند، كافر حقيقي مي‌داند.
بنابراين مؤمن حقيقي كسي است كه هم استمرار ليلهالقدر را تا قيامت پذيرا باشد و هم وجود حجت زمان و ولي امر، و امام معصومي كه امر الهي را دريافت مي‌كند و امين بر آن در جهت پاسداري، به‌كار بستن و اداء باشد، قبول كند؛ يعني همان بزرگواري كه در زمان وجود مقدس بقيهالله الاعظم حضرت مهدي(عج) مي‌باشد و به همين سبب پيامبر خاتم(ص) بنابر آنچه شيعه و سني از آن حضرت نقل كرده‌اند، فرمودند:
« من أنكر المهدي فقد كفر؛(2) كسي كه وجود مهدي را انكار كند، رهسپار ديار كفر شده است.»
و در كتب شيعه، از اين قبيل احاديث فراوان است، و از آن جمله، از امام صادق علیه السلام و آن حضرت از پدر ارجمندشان و از آن طريق از جد عاليقدرشان و از پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده كه فرموده‌اند:
« القائم من ولدي اسمه إسمي و كنيته كنيتي و شمائله شمائلي و سنّته سنتي يقيم النّاس علي ملتّي و شريعتي و يدعوهم إلي كتاب الله عزّوجلّ، من أطاعه أطاعني و من عصاه عصاني، و من أنكره في غيبته فقد أنكرني، و من كذبه فقد كذّبني، و من صدّقه فقد صدّقني، إلي الله اشكو المكذّبين لى فى أمره، و الجاهدين لقولي و المضلّين لأمتّي عن طريقته و سيعلم الذين ظلموا ايّ منقلبٍ ينقلبون؛(3)
قائم از فرزندان من است اسم او اسم من «محمد» و كنيه او، كنيه من «ابوالقاسم» و سيماي او سيماي من و سنت او سنت من است، دين و آيين و ملت و شريعت مرا در بين مردم برپا مي‌دارد و آنان را به كتاب خداي عزوجل فرامي‌خواند. كسي كه او را طاعت كند، مرا پيروي ‌كرده و كسي كه او را نافرماني كند، مرا نافرماني كرده است و كسي كه او را در دوران غيبتش انكار كند، تحقيقاً مرا انكار كرده و كسي كه او را تكذيب كند هر آينه مرا تكذيب كرده و كسي كه او را تصديق كند، هر آينه مرا تصديق كرده است. از آنها كه مرا درباره او تكذيب كرده و گفتار مرا در شأن او انكار مي‌كنند و امت مرا از راه او گمراه مي‌سازند، به خدا شكايت مي‌برم. به‌زودي آنها كه ستم كردند و مي‌دانند كه بازگشتشان به كجا است و سرنوشتشان چگونه است (و چگونه در دگرگوني‌ها مجازات ستمگري‌هاي خود را در دنيا و آخرت خواهند ديد).»
در اين حديث شريف انكار و تكذيب امام عصر، اروحنا فداه، انكار و تكذيب پيامبر به حساب آمده است، و در نتيجه همه پيامبران را انكار كرده، كه همان رهسپاري به وادي كفر خواهد بود.
علي بن ابراهيم قمي در تفسيري درباره نزول فرشتگان و روح، در شب قدر مي‌گويد:
فرشتگان و روح القدس، در شب قدر، بر امام زمان علیه السلام نازل مي‌شوند و آنچه را از مقدرات سالانه بشر، نوشته‌اند، به او تقديم مي‌دارند.
و همين محدث مورد وثوق از حضرت امام باقر علیه السلام نقل كرده، كه وقتي از حضرتش پرسيدند: آيا شما مي‌دانيد كه ليله القدر كدام شب است؟ حضرت فرمودند:
« چگونه ندانيم، و حال آن‌كه در شب قدر فرشتگان برگرد ما طواف مي‌كنند.»(4)
حضرت امام سجاد علیه السلام، در اين باره، مي‌فرمايند:
« همانا سال به سال در شب قدر تفسير و بيان كارها، بر ولي امر (امام زمان علیه السلام) فرود مي‌آيد.»
و نيز آن حضرت فرموده‌اند:
« اي گروه شيعه، با سوره « انا انزلناه في ليله القدر» با مخالفين امامت ائمه معصومين علیهم السلام مخاصمه و مباحثه (و اتمام حجت) كنيد تا كامياب و پيروز شويد، به خدا كه آن سوره، پس از پيغمبر اكرم حجت خداي تبارك و تعالي است بر مردم، و آن سوره آقاي دين شماست و نهايت دانش و آگاهي ماست. اي گروه شيعه، با «حم و الكتاب المبين؛ انا انزلناه في ليله مباركه اناكنا منذرين» مخاصمه و مناظره كنيد، زيرا اين آيات مخصوص واليان امر امامت بعد از پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم است.»
همچنين از رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است، كه به اصحابشان فرموده‌اند:
« به شب قدر ايمان بياوريد، زيرا آن شب براي علي بن ابي‌طالب علیه السلام و يازده نفر از فرزندان او پس از من خواهد بود.»
از آنچه كه نگارش يافت، استفاده مي‌شود كه شب قدر تا قيامت باقي است و در هر شب قدر هم ولي امر و صاحب امري هست كه آن امر را دريافت دارد، كه در زمان ما صاحب آن امر صاحب بزرگوار ما حضرت حجه‌ بن الحسن المهدي، ارواحنا فدا، است و براي آن‌كه بهتر بدانيم كه ليله القدر بيانگر مقام شامخ ولايت اهل بيت علیهم السلام و امامت آنان تا روز رستاخيز مي‌باشد. حديثي را هم كه در بخش فضيلت‌هاي حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است، ملاحظه مي‌كنيم كه در آن به طور كنايه از آن بانوي عظيم القدر تعبير به ليله القدر شده است و آن در تفسير فرات بن ابراهيم از حضرت صادق علیه السلامنقل شده كه فرموده‌اند:
« «ما قرآن را در شب قدر فرو فرستاديم»، «شب قدر» فاطمه و «قدر» خداست، پس كسي كه فاطمه سلام الله علیها را آنگونه كه بايد، بشناسد، شب قدر را درك كرده است.»
و اين اشاره به مقام ولايت آن بانوي معصوم سلام الله علیها نيز دارد.
و از طرفي، همان‌گونه كه در شب قدر امر حق بر امام به حق فرود مي‌آيد، نزول‌گاه نور پاك امامان معصوم علیهم السلام نيز وجود مقدس فاطمه زهرا سلام الله علیها است؛ كه حقيقتاً هركس آن بانو را شناخت و به عظمت مقام فرزندان معصومش و همسر مظلوم و معصومش پي‌برد، شب قدر را درك كرده است.

پي‌نوشت‌ها:
1. سوره دخان (44)، آيه 4.
2. علامه مجلسي،  بحارالأنوار، ج 51، ص 51؛ منتخب الاثر فصل 10، ب 1، جز 1 ، ص 492.
3. علامه مجلسي، همان، ج 51، ص 73؛ منتخب الاثر فصل2، ب 3، ح4 ، ص 183.
4. امراء هستي، ص 190؛ تفسير القمي، ص 731؛ علامه مجلسي، همان، ج 97، ص 14، جز 23.

پايگاه استاد حسين انصاريان

اینفوگرافی/ ماه آسمانی رمضان

به گزارش گروه فرهنگی فرهنگ نیوز، دریافتن جایگاه ماه مبارک رمضان به عنوان ماهی که در قرآن و روایات مورد توجه ویژه قرار گرفته است شرایط بهره برداری بیشتر از لحظات آن را برایمان به ارمغان خواهد آورد.

با نگاهی به برکات ماه مبارک رمضان در روایات سعی شده است تقسیم بندی از معنویات این ماه صورت پذیرد که در این اینفوگرافی به آن اشاره شده است:

برای مشاهده بر روی لینک زیر کلیک نمایید.

اینفوگرافی/ ماه آسمانی رمضان

سيره‏ عملى امام خمينى (ره) در ماه مبارك رمضان

عالمان رباني، چلچراغ‏هاى پر فروغى هستند كه در هرعصرى، در آسمان علم و عمل مى‏درخشند، و با كسب نور و گرما از خورشيد رسالت و امامت، بر زمينيان تجلى مى‏كنند و آنان را به سوى منابع نور و بركت دودمان وحى، رهنمون مى‏سازند، و بر بال عرفان ناب محمدى صلى الله عليه وآله نشانده، بر مشكات ملكوت، عروج مى‏دهند.

در ميان دين باوران كفر ستيز، چهره محبوب قرن، فقيه تيزبين سياست مدار، فيلسوف، عارف ژرف نگر، عالم متخلق و رهبر و بنيان گذار جمهورى اسلامى، حضرت امام خمينى رضوان الله عليه، از موقعيتى والا و ويژه برخودار است، زيرا روزها و ساعت‏ها و لحظه‏هاى عمر او، با مراقبه و محاسبه سپرى شد و صدها آيه قرآن را مجسم ساخت و عينيت ‏بخشيد. در اين مبحث به سيره عملی امام می پردازيم تا ره توشه ای برای عاشقان ماه رمضان باشد .

حضرت امام (ره) توجه ويژه‏اى نسبت ‏به ماه رمضان داشته و بدين جهت، ملاقات‏هاى خودشان را در ماه رمضان تعطيل مى‏كردند و به دعا و تلاوت قرآن و… مى‏پرداختند.

و خودشان مى‏گفتند: «خود ماه مبارك رمضان، كارى است‏» (1) .

ادامه »